بررسی فقهی وحقوقی اوراق منفعت در بازارهای مالی

چکیده اوراق منفعت یکی از ابزار مالی اسلامی جدید است که می تواند در کنار دیگر اوراق بهادار اسلامی جدید، موسوم به صکوک، در جهت گسترش بازارهای مالی اسلامی، در پیاده کردن و به کار گیری اوامر شارع مقدس در قوانین بازار مورد استفاده قرار بگیرد. بعضا در بازارهای مالی، اعم از بازارهای اولیه و ثانویه، قواعدی رائج شده و مورد استفاده است که با دستورات شارع مقدس و دین مبین تعارض جدی دارد. قواعد ربوی حاکم بر اوراق قرضه متعارف، به عنوان یک نمونه از اوراق بهادار متعارف شاهدی بر این مدعا است. اوراق بهادار اسلامی که در سال های اخیر توانسته است رفته رفته جایگاه خود را در بازارهای مالی اسلامی در سراسر جهان بیابد، ابزار مالی نوینی است که مورد بحث ما قرار گرفته است. اوراق منفعت که یکی از این اوراق بهادار اسلامی است، در این نوشته به بررسی گذاشته شده است، تا بتوان با بررسی این مطلب که کدام عقد از عقود معین می تواند مبنای این اوراق قرار گیرد. از آنجایی که این اوراق قواعد خاص خود را در بازارهای اولیه و ثانویه دارد، لازم است به این مطلب پرداخته شود که آیا قواعد حاکم بر عقودی که نزدیک به مفاهیم این اوراق هستند، سازگاری با رعایت مبانی شرعی در خصوص قواعد بازارهای اسلامی دارند یاخیر؟ که به نظر می رسد که بتوان از عقد صلح به عنوان عقدی متناسب با لوازم اوراق منفعت نام برد، که این ادعا را به بحث می نشینیم. بررسی ویژگی های اوراق منفعت و شرایط انتشارآن، در کنار بررسی قواعد و شرایط حقوقی حاکم بر روابط طرف های درگیر در اوراق نیز در راستای بررسی حقوقی این اوراق برای درک بهتر از آنچه که اوراق منفعت نامیده می شود لازم و ضروری می نماید. البته باید یاد آور شد، اوراق منفعت مانند هر ابزار مالی دیگر دارای آثار حقوقی مربوط به تعهدات طرفین در روابط موجود در اوراق، می باشد که لزوم و ضرورت یاد شده در سطور قبل به بررسی این مفاد نیز شمولیت دارد.